به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ «ملت استارتاپ‌ها» عنوان کتابی بود که سال ۲۰۰۹ در واشنگتن درباره رژیم صهیونسیتی منتشر شد؛ این کتاب بر رشد سریع اکوسیستم فناوری اسرائیل، تمرکز بر نوآوری‌های نظامی و غیرنظامی، و تعداد زیاد شرکت‌های نوپا نسبت به جمعیت کوچک این رژیم تأکید داشت. از آن زمان، این عنوان در محافل اقتصادی و رسانه‌های بین‌المللی برای اشاره به اسرائیل در زمینهٔ فناوری و کارآفرینی استفاده می‌شد.حالا دو سال پس از عملیات طوفان الأقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، آمار مهاجرت معکوس، تعطیلی کسب‌وکارها، و عقب‌نشینی شرکت‌های بین‌المللی از سرزمین‌های اشغالی، این سرمایه‌گذاری چنددهه‌ای را دچار فروپاشی کرده و این عنوان به یک آرزوی ناکام تبدیل شده است.
مهاجرت معکوس متخصص‌ها، برای همیشه
بر اساس داده‌های رسمی منتشرشده در اکتبر ۲۰۲۴ توسط مرکز آمار اسرائیل و گزارش شبکه آی۲۴نیوز، بیش از ۸۳ هزار اسرائیلی در سال ۲۰۲۴ سرزمین‌های اشغالی را ترک کرده و بازنگشته‌اند؛ جهشی بزرگ نسبت به سال‌های قبل.این موج خروج عمدتاً شامل جوانان و متخصصان است؛ به‌گزارش سی‌بی‌اس‌نیوز، حدود ۸۱ درصد از مهاجران دائم را افراد جوان تشکیل می‌دهند.گزارش‌ها و داده‌هایی از Israel Innovation Authority نشان می‌دهند که از اکتبر ۲۰۲۳ تا ژوئیه ۲۰۲۴، حدود ۸٬۳۰۰ نفر نیروی متخصص در بخش فناوری اسرائیل کشور را برای مدت زمان یک سال یا بیشتر ترک کرده‌اند.
روزنامه‌ی لوموند فرانسه در گزارشی میدانی از آتن نوشت که ده‌ها هزار اسرائیلی از اواخر ۲۰۲۳ وارد یونان شده‌اند، بسیاری با ویزای توریستی اما با هدف اقامت دائمی. در همین گزارش، چندین مهاجر گفته‌اند که دیگر تمایلی به بازگشت ندارند، زیرا «اسرائیلِ بعد از ۷ اکتبر، برای زندگی یا کار امن نیست».در همین حال، بر اساس گزارش گلوبز، اسرائیل برای نخستین بار از فهرست نقاط جذب‌کننده‌ی مهاجران ثروتمند حذف شد؛ نشانه‌ای از فرار سرمایه‌داران و کارآفرینان فناوری به مقصدهایی مانند قبرس، امارات و آمریکا.
رکورد تاریخی در تعطیلی شرکت‌های فناوری
در کنار بحران انسانی، بخش فناوری اسرائیل که زمانی موتور اصلی اقتصاد آن بود، وارد دوره‌ای از انقباض و عقب‌نشینی شدید شده است.به گزارش تایمز اسرائیل، بیش از ۶۰ هزار کسب‌وکار در سال ۲۰۲۴ تعطیل شدند. این رقم رکوردی تاریخی است و بخش عمده‌ای از آن مربوط به استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک فناورانه است که در اثر کاهش سرمایه‌گذاری و مهاجرت نیروهای کلیدی از هم پاشیده‌اند.
در سطح بین‌المللی نیز شرکت‌های بزرگ یکی پس از دیگری در حال ترک بازار اسرائیل‌اند. در آوریل ۲۰۲۴، شرکت سامسونگ نکسن دفتر خود در اسرائیل را تعطیل کرد. طبق گزارش گاردین، وریلی (Verily) شرکت بیوتکنولوژی وابسته به گوگل، اعلام کرد دفتر تحقیق و توسعه‌اش در اسرائیل را خواهد بست. علی‌بابا نیز مرکزتحقیق وتپیعه خود در تل‌آویو را تعطیل و حدود ۵۰ نفر را اخراج کرده است. همچنین شرکت ای‌بِی (eBay) اعلام کرد قصد دارد دفتر تحقیق و توسعه خود در نتانیا را تا سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۶ ببندد و ۲۰۰ کارمند را اخراج کند.
افولی فراتر از ارقام و اعداد
مطالعه‌ای در Israel Journal of Health Policy Research درباره پزشکانی که برای دوره‌های فوق تخصصی (فلوشیپ) به خارج رفته‌اند نشان می‌دهد که در بین ۳۲۳ نفر شرکت‌کننده، ۱۵۶ نفر (۵۲٫۵٪) هنوز در خارج زندگی می‌کنند، و از آن‌ها تنها حدود ۴۷٫۵٪ به سرزمین‌های اشغالی برگشته‌اند. همچنین کسانی که هنوز در خارج هستند، اکثراً امیدوار به بازگشت نیستند یا اعتماد کمی به بازگشت دارند.
افول فناورانه، فقط عدد و نمودار نیست. طبق گزارش لوموند، بخش بزرگی از مهاجران جوان گفته‌اند که پس از ۷ اکتبر دیگر احساس تعلق ندارند. برخی می‌گویند فناوری در جایی که که «نظم، اعتماد، و امید از بین رفته» نمی‌تواند شکوفا شود. دانشگاه‌ها نیز شاهد کاهش جذب پژوهشگران خارجی و افزایش درخواست انتقال پروژه‌های علمی به اروپا و آمریکا بوده‌اند — روندی که به‌عنوان «فرار خاموش دانش» توصیف شد.آنچه در ظاهر به‌عنوان روندهای اقتصادی و مهاجرتی دیده می‌شود، در واقع نشانه‌ای از شکاف درونی‌تر در هویت فناورانه و علمی اسرائیل است. برای دهه‌ها، برند «ملت استارتاپ ها» ستون اصلی تصویر بین‌المللی این رژیم بود — اما اکنون سرمایه‌گذاران جهانی در مواجهه با ریسک امنیتی، بی‌ثباتی سیاسی، و نارضایتی اجتماعی، از سرمایه‌گذاری در اسرائیل عقب‌نشینی می‌کنند. تحلیلگران اقتصادی در گزارش‌های فایننشال‌تایمز و هاآرتص هشدار داده‌اند که اکوسیستم نوآوری اسرائیل به نقطه‌ای رسیده که دیگر به‌طور خودکار بازتولید نمی‌شود؛ زیرا جریان ورودی استعداد و سرمایه خشکیده است.